Zadaniem przedszkola jest dbanie o prawidłowy rozwój dziecka na wielu płaszczyznach. Dużo czasu w ciągu dnia poświęca się na ruch, ćwiczenia, pobyt na placu zabaw, gry zespołowe czy taniec. Dla prawidłowego rozwoju wielu dzieci ważny jest również udział w dodatkowych zajęciach, takich jak gimnastyka korekcyjna. Czy organizacja takich zajęć jest obowiązkiem przedszkola? Czy wszystkie dzieci mogą na nie uczęszczać? Jakie aktywności są proponowane podczas gimnastyki korekcyjnej i kto ją prowadzi?

Żeby przybliżyć Wam temat gimnastyki korekcyjnej, zaprosiłam do rozmowy Anię, z którą przez kilka lat miałam przyjemność współpracować i podglądać jej działania. Anna Zachara jest magistrem fizjoterapii i wychowania fizycznego, a w przedszkolu, w którym pracuję, prowadzi od lat gimnastykę korekcyjną z dziećmi w każdej grupie wiekowej.

Patrycja: Witaj Aniu! Dziękuję, że zgodziłaś się odpowiedzieć na kilka pytań, które nurtują wielu rodziców przedszkolaków. Dostałam kilka wiadomości z pytaniem, czy organizacja gimnastyki korekcyjnej dla przedszkolaków jest obowiązkiem przedszkola? Czy gimnastyka korekcyjna w przedszkolach to norma, czy raczej rzadkość? Czy jest jakiś przepis, który to reguluje?

Anna Zachara: Gimnastyka korekcyjna należy do kategorii zajęć wskazanych w ramowych planach nauczania jako zajęcia ruchowe o charakterze korekcyjnym i jest prowadzona w ramach godzin do dyspozycji dyrektora. Nie należą one do zajęć specjalistycznych organizowanych w ramach form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Rozporządzenie nie określa liczby uczestników zajęć ruchowych o charakterze korekcyjnym. Podstawą prawną kwalifikacji dzieci na zajęcia gimnastyki korekcyjnej jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 roku w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (DzU, Nr 282, poz. 2814 ze zm.). Przy czym istotne są zmiany wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 marca 2007 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. (DzU z dnia 30 marca 2007 r., Nr 56, poz. 379).

Patrycja: Rozumiem w takim razie, że to w wielu przypadkach zależy od decyzji dyrektora, czy takie zajęcia będą w danym roku organizowane. Jakie są wskazania do udziału dziecka w gimnastyce korekcyjnej? Dzieci z jakimi trudnościami biorą w niej udział?

Anna Zachara: W zajęciach z gimnastyki korekcyjnej biorą udział dzieci, u których rodzice zauważyli niepokojące objawy w postaci asymetrii ustawienia głowy, łopatek, miednicy, stawów kolanowych, skokowych patrząc od przodu lub z tyłu na dziecko; gdy dziecko ma zbyt okrągłe/płaskie plecy, zbyt wysunięty brzuch, występują nieprawidłowości w zakresie wysklepienia łuków stóp, bądź inne wynikające z obniżenia napięcia mięśniowego albo niewłaściwego zakresu ruchu. Na uwagę zasługuje również nietypowy chód, nadwaga, kłopoty z koordynacją. Z tymi wątpliwościami należy udać się do lekarza rodzinnego, który oceni postawę dziecka, w niektórych przypadkach skieruje do specjalisty w celu uściślenia diagnozy. Większość wymienionych obserwacji, potwierdzonych przez lekarza ,jeśli nie wymagają zajęć specjalistycznych, kwalifikuje dziecko do uczestnictwa w zajęciach z gimnastyki korekcyjnej prowadzonej z grupą rówieśniczą. Warto zwrócić uwagę na to, czy niepokojąca postawa dziecka nie wynika z błędów dotyczących np. zbyt małej dawki ruchu (zaleca się 3-4 godziny na świeżym powietrzu bądź w innej formie zarówno spontanicznej jak i zorganizowanej zabawy), zbyt długiego przebywania przed TV lub innymi odbiornikami emitującymi światło niebieskie, asymetrii w pozycjach statycznych (zwłaszcza podczas długotrwałego siedzenia). Innymi błędami mogą być: zbyt ciasny ubiór, nieprawidłowe obuwie, niedostosowanie krzesła/stołu/oświetlenia czy spanie na zbyt wysoko ułożonych poduszkach, itp.

Patrycja: Przyczyn, które mogą wpływać na prawidłową postawę ciała jest tak wiele! Dzięki Twojej liście rodzice będą bardziej czujni. Jak wygląda zapis dziecka na gimnastykę korekcyjną? Wystarczy wniosek rodzica, czy wymagane jest skierowanie od lekarza/specjalisty na tego typu zajęcia?

Anna Zachara: W § 4 pkt 1 rozporządzenia wymienia się lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (wskazanego na podstawie deklaracji wyboru) jako sprawującego profilaktyczną opiekę nad dzieckiem. Jego obowiązkiem jest współpraca z dyrektorem placówki (§ 5 ust. 2 pkt 5). W załącznikach do rozporządzenia znajdują się wzory dokumentacji medycznej (kart profilaktycznego badania ucznia), w których lekarz wpisuje uwagi m.in. na temat układu ruchu badanego dziecka, kwalifikacji do grup na zajęciach wychowania fizycznego oraz zaleceń dotyczących tych zajęć. Zapisy w rozporządzeniu nie oznaczają oczywiście, że zakwalifikować na zajęcia korekcyjne nie może lekarz specjalista. Przyjęło się jednak, że decyzję o potrzebie takiej konsultacji podejmuje jednak zazwyczaj lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Patrycja: A kogo musi zatrudnić dyrektor przedszkola, żeby takie zajęcia zorganizować? Kto może prowadzić gimnastykę korekcyjną dla dzieci?

Anna Zachara: Zajęcia prowadzi magister fizjoterapii z uprawnieniami pedagogicznymi, magister wychowania fizycznego ze specjalizacją z zakresu gimnastyki korekcyjnej lub inny pedagog z w/w specjalizacją.

Patrycja: Powiedz nam jeszcze proszę, na czym polegają zajęcia z gimnastyki korekcyjnej? Jakiego rodzaju aktywności są najczęściej proponowane dzieciom? Jak to się w rzeczywistości odbywa?

Anna Zachara: Większość zajęć z gimnastyki korekcyjnej jest przeprowadzana w FORMIE ZABAWOWEJ jako zbiór ćwiczeń ogólniekształtujących i koordynacyjnych, nakierowanych na kształtowanie prawidłowej postawy. Dzieci ćwiczą z gołymi stopami ze względu na większą stabilność postawy (bezpieczeństwo dziecka) jak i właściwe odczucie stabilizacji i propriocepcji . Cel ten osiągam poprzez stosowanie zabaw orientacyjno-porządkowych o charakterze korekcyjnym, ćwiczeń z przyborami i na przyrządach, ćwiczeń świadomości swojego ciała, ćwiczeń oddechowych ćwiczeń w parach, obwodów stacyjnych. Podczas prowadzenia zajęć gimnastyki korekcyjnej w głównej mierze zwracam uwagę na:

• organizację i bezpieczeństwo zajęć na gimnastyce korekcyjnej poprzez kształtowanie odpowiedzialności dzieci za współćwiczących;
• rozbudzanie zainteresowania ruchem poprzez wykorzystanie przyrządów i przyborów;
• przekazywanie wiedzy o zdrowym stylu życia;
• stymulowanie prawidłowych postaw i przeżywanie pozytywnych efektów własnych działań poprzez stwarzanie aury sukcesu po prawidłowo wykonanym ćwiczeniu;
• usystematyzowanie i strukturyzację zajęć ułatwiających dzieciom przyswojenie trudnych koordynacyjnie ćwiczeń;
• zmienność poziomu aktywności i stopnia trudności ćwiczeń dzieci, pogłębiający stopień zaangażowania w proces kształtowania prawidłowej postawy.

Patrycja: Aniu! Bardzo Ci dziękuję za te informacje. Wiem, jak dla wielu rodziców ważny jest rozwój ruchowy dziecka i prawidłowa postawa ciała. Teraz uzbroiłyśmy ich w wiedzę na jakie aspekty rozwoju powinni zwrócić szczególną uwagę i jakich błędów unikać.

Anna Zachara – mgr fizjoterapii (specjalizacja I stopnia), mgr wychowania fizycznego, terapeuta ręki I i II stopnia, instruktorka jogi dla dzieci. Pracuje z dziećmi w Samorządowym Przedszkolu nr 14 w Krakowie oraz z dorosłymi NZOZ „Złota Jesień” w Krakowie.

Gimnastyka korekcyjna – podsumowanie

Jeżeli do tej pory przedszkole Twojego dziecka nie organizowało zajęć gimnastyki korekcyjnej, a wraz z innymi rodzicami zauważacie potrzebę ujęcia ich w harmonogramie przedszkolnego tygodnia – zwróćcie się z taką prośbą do dyrektora placówki. Ania podsunęła Ci źródła podstawy prawnej, którymi śmiało możecie się podeprzeć.

Nie zapominaj jednak o tym, żebyś sama serwowała swojemu dziecku na co dzień możliwie jak najwięcej ruchu, bo tylko w ten sposób organizm malucha będzie się prawidłowo rozwijał! O tym, co daje dziecku plac zabaw i jak wpływa na rozwój dziecka przeczytasz w artykule #029.