Posiadanie dziecka w przedziale wiekowym od dwóch do sześciu lat powoduje, że plac zabaw staje się drugim domem każdej mamy. W okresie wiosenno-letnim spędza się na nim każde popołudnie. Po kilku tygodniach pielęgnowania tego rytuału mama malucha ma zakwasy od wiecznego asekurowania, podsadzania i huśtania, a mama starszaka ma wrażenie, że pochłonęła na ławce już wszystkie książki z domowej biblioteczki. Obie te mamy łączy jedno – nadziwić się nie mogą jaką frajdę sprawia ich dzieciom pobyt w tym miejscu. Co tak naprawdę dzieje się na placu zabaw i dlaczego on jest taki potrzebny?

Plac zabaw a integracja sensoryczna

Plac zabaw to doskonałe miejsce do pobudzania wielu zmysłów – od znanego wszystkim dotyku po mniej popularną propriocepcję, czyli inaczej zmysł kinestetyczny. To on odpowiada za orientację w schemacie własnego ciała i ułożenia kończyn. Z propriocepcją związana jest też bezpośrednio koordynacja wzrokowo-ruchowa, a więc podstawowa umiejętność konieczna do nauki pisania. Rozwój jednej umiejętności wpływa bezpośrednio na rozwój innych, mniej oczywistych cech i zdolności. Plac zabaw może więc śmiało stać się „gabinetem” integracji sensorycznej. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o samej integracji i jej zadaniach – odsyłam do artykułu #020, gdzie przybliżyłam m.in. pracę terapeuty SI.

Elementy placu zabaw i jego zalety

Dzięki sprzętom na placu zabaw dzieci uczą się kontrolować ciało, poznają jego ograniczenia, zdobywają umiejętność koordynowania i planowania ruchów. Jeśli wiesz co to jest duża i mała motoryka lub czytałaś mój artykuł #012 o tej tematyce z pewnością zgodzisz się, że niezwykle łatwo jest zadbać o ich rozwój właśnie na placu zabaw. Bieganie, skakanie, wchodzenie na drabinki czy skłony są przeplatane z robieniem babek i rysowaniem palcem po piasku czy chwytaniem elementów ścianki wspinaczkowej. Przeanalizujmy najczęściej pojawiający się sprzęt sportowy dla dzieci i zwróćmy uwagę na to, jakie korzyści dla rozwoju dziecka niesie korzystanie z nich.

Huśtawka

Mało kto zdaje sobie sprawę, że bujanie na huśtawce stymuluje układ przedsionkowy mózgu dziecka. Ta stymulacja powoduje z kolei to, że maluch jest spokojniejszy, szybciej nabiera nowych umiejętności i potrafi być bardziej skoncentrowany. To może w przyszłości zaowocować lepszymi wynikami w szkole! Dodatkowo huśtawka doskonali utrzymywanie równowagi, koordynację ruchów całego ciała, a także siłę mięśni nóg, tułowia i ramion.

Karuzela 

Jazda na karuzeli świetnie ćwiczy równowagę ciała, a jej działanie jest mocno zbliżone do działania huśtawki. Przeczytałam też gdzieś, że naukowcy zajmujący się badaniem układu przedsionkowego w mózgu mówią, że wielu dzieciom, szczególnie tym z problemami w nauce, pomaga stymulacja w postaci powolnego wirowania.

Kładka, most zwodzony

Kilka desek złączonych sznurkiem, które są zamocowane między dwoma platformami tworzy ruchomy most, który ma duży wpływ na koordynację ruchową i uczy balansowania ciałem, a więc też zachowywania równowagi.

Drabinki/ścianka wspinaczkowa

Korzystanie z pionowych instalacji ćwiczy naprzemienne ruchy rąk i nóg, co świetnie wpływa na współdziałanie półkul mózgowych. Żeby wejść na szczyt należy zaplanować ruchy swojego ciała, ale też dobrze ocenić ryzyko i swoje możliwości. Dzięki wspinaniu dziecko rozwija koordynację wzrokowo-ruchową, ale też przezwycięża swoje obawy przed wysokością i wzmacnia swoją pewność siebie.

Zjeżdżalnia

Poza rozwojem dużej motoryki (żeby zjechać ze zjeżdżalni trzeba się najpierw na nią wspiąć) dziecko oswaja się z uczuciem bezwładności, kiedy ślizga się w dół. Dodatkowo rozwija swoją umiejętność asekuracji pamiętając o tym, jak powinno wylądować, żeby uniknąć upadku.

Piaskownica

Piasek pobudza zmysł dotyku, a dokładnie receptory w rękach i stopach – warto więc pozwolić dziecu na obcowanie z piaskiem bez skarpet, zakopywanie stóp w piasku czy budowanie zamków. Piaskownica jest też głównym miejscem integracji z rówieśnikami i nawiązywania relacji.

Plac zabaw a umiejętności społeczne

Pobyt na placu zabaw kojarzy się najczęściej z aktywnością ruchową dziecka – korzystanie ze sprzętu sportowego ćwiczy mięśnie i planowanie ruchu, rozwija gibkość i zwinność oraz doskonali koordynację całego ciała. Warto jednak wziąć pod uwagę również to, ile dobrego płynie dla dziecka ze spotkania z rówieśnikami. Nasz Przedszkojak dzięki integracji i wspólnej zabawie uczy się:

• jak nawiązywać relacje z innymi i szanować ich zdanie,
• jak prowadzić dialog – jak mówić i jak słuchać,
• jak budować współpracę i ustalać jej warunki,
• jak oczekiwać na swoją kolej,
• jak negocjować warunki zabawy,
• jak uczciwie współzawodniczyć,
• jak funkcjonować w grupie rówieśniczej.

Dodatkowo dziecko obserwuje relacje innych dzieci z ich rodzicami. Jest też świadkiem nawiązywania relacji pomiędzy mamami. Poza tym uczy się jak radzić sobie z trudnymi emocjami, kiedy kolega czy koleżanka nie chce udostępnić swojej zabawki albo podjąć zabawy wedle jego pomysłu. Te wszystkie korzyści, jakie płyną z pobytu na placu zabaw, wpływają na kształtowanie się osobowości dziecka i jego zachowania wśród innych ludzi. Trzeba jednak wziąć pod uwagę to, że dorosły powinien nie tylko modelować właściwe zachowania i być dobrym przykładem dla dziecka, ale również komentować rzeczywistość i wspierać (zwłaszcza młodsze dzieci) na tym polu.

Przedszkolny plac zabaw

Podstawa programowa mówi wyraźnie: „Naturalna zabawa dziecka wiąże się z doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęć na świeżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdej grupie wiekowej.” Zgodnie z zapisami w Prawie Oświatowym, przedszkole powinno zapewniać dzieciom możliwość korzystania z placu zabaw, a jeżeli nie dysponuje takim na terenie placówki – korzystać z ogólnodostępnego placu znajdującego się w pobliżu. Wybierając przedszkole dla swojego dziecka zwróć uwagę na to czy taki plac zabaw jest zorganizowany oraz na to, w jaki sprzęt jest wyposażony. Uwierz mi, że dzieci spędzają na nim bardzo dużo czasu, nie tylko ze względu na przepisy, ale przede wszystkim na korzyści płynące z zabawy na świeżym powietrzu.

Jakie są Twoje doświadczenia? Macie dobrze wyposażony plac zabaw w swojej okolicy? Wasze przedszkole dysponuje ogrodem z atrakcyjnymi dla dzieci sprzętami? Ciekawa jestem czy zdawałaś sobie sprawę, że z pobytu na placu zabaw płynie aż tyle korzyści dla rozwoju dziecka. Daj znać!