Kwestia żywienia najmłodszych w placówkach oświatowych jest istotna dla większości, jeśli nie wszystkich rodziców. Często to właśnie wyżywienie w przedszkolu jest jednym z tych, które decydują o wyborze przedszkola dla dziecka. Kto ustala menu w placówce? Jak wyglądają zasady opłat za wyżywienie? Czy rodzic powinien mieć dostęp do jadłospisu? Co z alergiami pokarmowymi?

Wyżywienie w przedszkolu – podstawy prawne

O tym, że każdy przedszkolak przebywający w placówce powinien mieć zapewnione wyżywienie mówi nadrzędny dokument – Ustawa Prawo Oświatowe z dnia 14.12.2016.

Art. 108. Przedszkole w zakresie realizacji zadań statutowych zapewnia
dzieciom możliwość korzystania z:
1) pomieszczeń do nauczania, wychowania i opieki;
2) placu zabaw;
3) pomieszczeń sanitarno-higienicznych i szatni;
4) posiłków.

Organizacja posiłków jest zadaniem statutowym placówki, ale za finansowanie posiłków odpowiadają rodzice. W art. 106 tej samej ustawy czytamy, że „(…) wysokość opłat za posiłki ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.”, co odnosi się również do przedszkoli. Ile wynosi stawka za dzienne wyżywienie? Opłaty za wyżywienie powinny pokrywać wyłącznie faktyczne koszty wytworzenia posiłków, a ściślej tzw. wsadu do kotła (równowartości wykorzystanych surowców). W zależności od tego, czy przedszkole dysponuje własną kuchnią czy korzysta z cateringu oraz ilości zadeklarowanych posiłków, opłaty te wahają się od 7 do 15zł. Najczęściej rodzic deklaruje ilość posiłków w umowie z przedszkolem i pokrywa opłatę z góry, natomiast w kolejnym miesiącu odliczana jest kwota za nieobecność przedszkolaka (czyli niewykorzystane posiłki).

W przedszkolu powinny być zapewnione 3 posiłki w ciągu dnia. Ważne jest, żeby obiad, jako posiłek ciepły, podawany był w godzinach realizacji podstawy programowej (to jest do godz. 13:00), żeby mogły z niego skorzystać również te dzieci, które korzystają z przedszkola bezpłatnie. W zależności od organizacji przedszkola proponują szyk śniadanie-obiad-podwieczorek, ale zdarza się również układ śniadanie-drugie śniadanie-obiad. Dodatkowo często jako przekąska serwuje się dzieciom jakiś owoc, a woda do picia jest podawana na każde życzenie dziecka w ciągu dnia.

Kuchnia czy catering?

W zależności od tego jakimi zasobami lokalowymi i kadrowymi dysponuje placówka, wyżywienie można zapewnić na dwa sposoby. Pierwszy z nich to własna kuchnia, a więc zatrudnienie pań kucharek i organizacja zaplecza kuchennego zgodnie z wymaganiami określonymi przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Wytyczne dotyczą przede wszystkim ilości pomieszczeń i ich przeznaczenia oraz wyposażenia (a więc urządzeń i sprzętów, które powinny znaleźć się w takiej kuchni: kuchenka, co najmniej dwa zlewy, lodówka, zmywarka i inne).

Jeżeli placówka z przyczyn lokalowych lub kadrowych nie jest w stanie zorganizować przygotowywania posiłków we własnym zakresie, może skorzystać z usług firmy cateringowej. Takie rozwiązanie stosuje się najczęściej w przedszkolach prywatnych, które są małymi placówkami, nierzadko znajdującymi się w lokalu na parterze bloku mieszkalnego. Osoby pracujące w przedszkolu mają również wobec tego mniej obowiązków związanych z przygotowaniem posiłków.

Jadłospis – kto go ustala, co powinien zawierać?

Za to, jak będzie wyglądało przedszkolne menu i co się w nim znajdzie odpowiada intendent/intendentka. Jest to osoba, która mówiąc najogólniej – sprawuje nadzór nad żywieniem w placówce. To ona zawiaduje dostawami prowiantu, dba o jego prawidłowe przechowywanie, przygotowuje jadłospisy, kontroluje warunki sanitarne na każdym etapie przygotowywania pożywienia i prowadzi odpowiednią dokumentację. Podczas układania menu dla najmłodszych, intendent musi zwracać szczególną uwagę na to, by posiłki były zdrowe, zróżnicowane, a sama dieta była dobrze zbilansowana. Ważnym aspektem jego pracy jest też to, żeby podczas układaniu jadłospisu uwzględnił potrzeby dzieci z alergiami pokarmowymi oraz specjalne diety. Jadłospis, który przygotowuje intendent, musi być zgodny z aktualnym rozporządzeniem wydanym przez Ministra Zdrowia, zawierającym informacje o tym, jakie składniki można stosować w ramach żywienia dzieci w przedszkolu.

Wyżywienie w przedszkolu – przykładowy jadłospis

Poniżej zostawiam Ci do wglądu przykładowy tygodniowy przedszkolny jadłospis. Zaznaczę tylko, że to nie jest w moich oczach jadłospis wzorcowy – umieszczam go tutaj po to, żeby pokazać Ci jego strukturę, a nie wartościowe posiłki. Ważne jest, żeby zawierał on wszystkie alergeny, które mogą wywoływać reakcje organizmu i być zagrożeniem dla dzieci z nietolerancją pokarmową. Zwykle są one wytłuszczone lub podkreślone w tekście. Dobrze też, jeśli do przygotowania zaplanowanych posiłków wykorzystywana jest minimalna ilość soli i cukru – dążymy przecież do kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych dzieci i dbania o ich zdrowie. O tym, jak oceniam ilość cukru pojawiającą się w przedszkolnym menu pisałam w artykule #022.

Jadłospis powinien być umieszczony z wyprzedzeniem w miejscu dostępnym dla rodziców. Może to być przedszkolny korytarz, drzwi wejściowe albo/oraz strona internetowa przedszkola. Ta forma jadłospisu online sprawdzi się również najlepiej w obecnym czasie, kiedy rodzic ma utrudniony kontakt z nauczycielem i nie wchodzi do placówki.

Wyżywienie w przedszkolu – czy rodzic ma na nie wpływ?

Jeśli masz zastrzeżenia do propozycji posiłków, ich jakości czy różnorodności – warto zgłosić się z nimi do intendenta lub innej osoby decydującej o jadłospisie. Jeśli rozmowa nie przyniesie rezultatów i spotkasz się z murem, możesz zawsze umówić się na spotkanie z dyrektorem. Myślę, że w kwestii prawidłowego żywienia dzieci w wieku przedszkolnym jest jeszcze wiele do zrobienia, a Ty jako rodzic możesz edukować i prowadzić dialog z placówką. Jeśli Twoje dziecko cierpi na nietolerancję lub alergię pokarmową – zgłoś to przy podpisywaniu umowy i anonsuj w pierwszych spotkaniach z nauczycielem. Dopytaj, czy jest możliwość dostosowania wyżywienia do potrzeb Twojego dziecka. Jeśli nie, zastanówcie się wspólnie się nad odpowiednim rozwiązaniem. Znam przypadki, w których mama sama przygotowywała posiłki i dostarczała do przedszkola, jeśli placówka nie była w stanie zapewnić odpowiedniego wyżywienia. 

Jak oceniasz sposób żywienia dzieci w przedszkolu Twojego dziecka? Jesteś zadowolona z jakości proponowanych posiłków? Czy masz dostęp do jadłospisu? Chętnie przeczytam Twoje doświadczenia i przemyślenia na temat wyżywienia w przedszkolu w komentarzu.